Tinh tế sản phẩm từ hoa sen sấy khô

“Hoa sen sao khéo giữ màu,
Nắng nồng không nhạt, mưa dầu không phai.”

Đồng sen Tháp Mười

Hoa sen là “quốc hoa” của Việt Nam với sắc hồng nhẹ nhàng, từng cánh hoa mềm mại chứa đựng nhiều ý nghĩa văn hóa. Sen được trồng khắp nơi trên cả nước song, nổi tiếng nhất có thể kể đến tỉnh Đồng Tháp. Thông qua sự tìm tòi, sáng tạo của người con “xứ sen hồng”, sen được đem đi sấy khô, kết hợp thêm chất liệu văn hóa khác nhau, tạo nên những bức tranh hoa sen khô, nón lá sen, sổ tay lá sen,… độc đáo nhưng vẫn giữ trọn vẹn “cái hồn”, vẻ đẹp thanh cao, tao nhã.

Năm 2016, xuất phát từ sự yêu thích đặc biệt loại hoa đặc trưng của quê hương Đồng Tháp, anh Lê Chí Công hợp tác cùng chị Nguyễn Lê Ngọc Quỳnh, thành lập Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Khởi Minh Thành Công (tên thương hiệu Ecolotus) triển khai thực hiện sản phẩm hoa sen sấy khô. Trải qua quá trình nghiên cứu, những cành hoa sen sấy khô mềm mại, sống động được ra đời. Tiếp tục khám phá, mong muốn biến sen thành một chất liệu thủ công mỹ nghệ, mang tính ứng dụng cao, Ecolotus tận dụng thêm nguồn tài nguyên lớn từ lá sen (trước đây chỉ được khai thác thô, dùng làm trà hoặc đựng thực phẩm, giá trị kinh tế không cao), kết hợp với nghề chằm nón lá truyền thống sáng tạo nên chiếc nón lá sen độc đáo, tinh xảo và đẹp mắt.

Nón lá sen và hoa sen sấy khô đạt chứng nhận OCOP 4 sao tỉnh Đồng Tháp

Ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, thành phẩm hoa sen sấy khô hay lá sen sấy khô vẫn luôn giữ được vẻ đẹp tự nhiên vốn có. Cụ thể, cây sen phải trải qua 02 công đoạn xử lý đặc biệt, kéo dài từ 4 – 5 ngày. Đầu tiên, thay thế nhựa sống của lá sen bằng hợp chất nhân tạo dùng trong mỹ phẩm, phù hợp với thực vật nhưng không “nhựa hóa” chúng. Kỹ thuật thứ hai là can thiệp màu, bởi trong quá trình thay đổi nhựa sống, hoa và lá sen bị tách toàn bộ các màu tự nhiên, trở về màu trắng nguyên thủy. Sau đó, đến công đoạn sấy công nghệ cao, bằng cách sấy gia nhiệt ở nhiệt độ vừa phải. Người thợ được đào tạo cẩn thận, tỉ mỉ trong từng khâu, không để hoa quá khô hay quá ướt, sản phẩm sau khi sấy sẽ giữ được độ mềm mại giống hoa sen tươi đến 90%.

Quy trình sen sấy khô

Lá sen sau khi sấy khô được can thiệp đa dạng màu sắc

Chị Ngọc Quỳnh - Giám đốc kinh doanh của Ecolotus chia sẻ, trong 6 năm phát triển Ecolotus đã phải thử và thay đổi rất nhiều phương pháp khác nhau để cho ra chất liệu như hiện tại, ứng dụng lên sản phẩm gần gũi người dùng nhất.

Từng sản phẩm của Ecolotus đều được chị Ngọc Quỳnh lựa chọn, chăm chút tỉ mỉ

Tuy nhiên, sản phẩm từ sen tại thị trường Việt Nam còn khá mới mẻ nên bước đầu khi triển khai dự án gặp không ít khó khăn. Ban đầu, Ecolotus vấp phải nhiều ý kiến trái chiều từ khách hàng, quá trình thử nghiệm sản phẩm cũng trải qua vô số lần thất bại. Sau khi nghiên cứu thành công, vấn đề về hạn sử dụng và bảo quản sản phẩm đã khiến nhóm thực hiện dự án “đau đầu”. Do sử dụng màu hữu cơ, gần gũi với môi trường khi tiếp xúc với không khí hoặc ánh nắng quá mạnh dễ bị oxy hóa, làm xuống màu sản phẩm, thời gian sử dụng chỉ từ 3 đến 6 tháng. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm thị trường, đầu ra sản phẩm và quảng bá thương hiệu hoàn toàn mới cũng là chuyện nan giải đối với một doanh nghiệp còn “non trẻ”.

Song, Đồng Tháp vốn là nơi có nguồn nguyên liệu cây sen dồi dào, lại được ban ngành, chính quyền địa phương ủng hộ, Công ty dần vững bước trên con đường phát triển sản phẩm, những khó khăn ban đầu như: cách sử dụng, bảo quản, thị trường tiêu thụ,… đã được cải thiện. Năm 2019, sản phẩm hoa sen sấy khô và nón lá sen vinh dự nhận chứng nhận 4 sao OCOP của tỉnh Đồng Tháp.

Chứng nhận OCOP 4 sao của hoa sen sấy khô và nón lá sen

Hiện tại, các sản phẩm của doanh nghiệp có mặt ở nhiều thị trường như: Hà Nội, TP.HCM, Đức, Nhật Bản,… Trong đó, nón lá sen và sổ tay lá sen là sản phẩm mang tính biểu tượng văn hóa được khách hàng khắp nơi ưa chuộng. Túi giấy lá sen và túi vải lá sen cũng là những sản phẩm tiềm năng thay thế cho sản phẩm nhựa sử dụng 1 lần, với giá cả hợp lý nhưng độ bền cao hơn túi giấy thông thường, đặc biệt còn chịu được mưa lớn trong 30 phút và có thể phơi khô, tái sử dụng lại từ 5 - 6 lần.

Túi giấy lá sen, sổ tay lá sen là hai sản phẩm có nhiều tiềm năng phát triển

Không chỉ phát triển sản phẩm hoa sen mang giá trị biểu trưng, truyền tải văn hóa, Ecolotus còn kết nối với người nông dân trồng sen trên địa bàn. Chị Ngọc Quỳnh cho biết, Công ty thực hiện hướng dẫn người dân mô hình trồng sen kiểu mới, tiến hành kiểm soát kích thước lá sen, không dùng thuốc bảo vệ thực vật,… Sau cùng, thu mua sen từ bà con, giúp nâng cao thu nhập, tạo điều kiện để họ tiếp tục gắn bó với cây sen quê hương, giữ gìn nét đẹp văn hóa của “xứ sen hồng”.

Tranh cây sen vô cùng sống động, đặc sắc

Luôn đồng hành cùng người nông dân, Ecolotus đang lên kế hoạch dạy nghề gia công sản phẩm ra bên ngoài nhằm tận dụng nguồn nhân lực nhàn rỗi, có tay nghề của tỉnh, vừa xây dựng doanh nghiệp vừa phát triển kinh tế địa phương. Ngoài ra, Công ty còn tập trung vào xây dựng thương hiệu đơn giản, hiện đại, chú trọng chất lượng, tạo ra những sản phẩm gần gũi người trẻ, tiếp cận gần hơn với nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.

Một số sản phẩm lá sen, gương sen sấy khô được dùng để trưng bày

Từ những thành quả đạt được, trong tương lai, thương hiệu Ecolotus mang ý nghĩa “sản phẩm hoa sen thân thiện môi trường” sẽ tiếp tục mở rộng sang thị trường quốc tế. Doanh nghiệp hướng đến nâng tầm giá trị cây sen, lan tỏa nét đẹp văn hóa vừa độc đáo vừa tinh tế của hoa sen Đồng Tháp nói riêng và “quốc hoa” Việt Nam nói chung đến với mọi người trên toàn thế giới.

Thùy Dung