OVN - Thời gian qua, mô hình tổ chức hợp tác, kết nối tiêu thụ cây sả chanh tại huyện Quảng Ninh (tỉnh Quảng Bình) đã góp phần giải quyết việc làm, cải thiện chất lượng đời sống, xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc vùng cao Bru - Vân Kiều. Đặc biệt, sản phẩm tinh dầu sả chanh từ sự kết nối này còn được đánh giá cao về chất lượng với chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh trong năm 2020.

Mở ra cơ hội kết nối tiêu thụ cây sả chanh

Nhận thấy tiềm năng phát triển cây sả chanh bản địa, Công ty TNHH MTV Nông nghiệp hữu cơ Lộc Việt đã đứng ra kết nối tiêu thụ cho bà con, đảm bảo chất lượng đầu, đồng thời tối ưu chuỗi giá trị sản phẩm trên thị trường cung ứng, tạo cơ hội cải thiện chất lượng đời sống cho bà con dân tộc Bru - Vân Kiều chanh tại huyện Quảng Ninh (tỉnh Quảng Bình).
 
Hưởng ứng chương trình “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” do Bộ Chính trị phát động từ năm 2009, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh từ trung ương đến địa phương đã tích cực đầu tư thu mua hàng hóa, nông sản từ nhiều đơn vị phân phối, kết nối tiêu thụ sản phẩm tại những vùng biên giới hẻo lánh, vùng sâu, vùng xa. Qua đó, góp phần giải quyết việc làm, cải thiện chất lượng đời sống, xóa đói giảm nghèo cho người dân vùng cao, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.       
                      
Từ các chuyến đi đến bản Hang Chuồn, Khe Ngang, Làng thanh niên lập nghiệp tại xã Trường Xuân, ông Phạm Tấn Lộc, Giám đốc Công ty TNHH MTV Nông nghiệp hữu cơ Lộc Việt (Công ty Lộc Việt) đã nhận ra tiềm năng phát triển từ giống cây sả chanh bản địa là cơ hội cải thiện chất lượng đời sống cho bà con dân tộc Bru - Vân Kiều. Từ đây, doanh nghiệp bắt đầu kết nối tiêu thụ nông sản, đảm bảo chất lượng đầu ra, đồng thời tối ưu chuỗi giá trị sản phẩm trên thị trường cung ứng. 
 
Theo người Vân Kiều, cây sả chanh rất dễ sinh trưởng, chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mang lại hiệu quả cao trong việc chống xói mòn đất. Đây cũng là giống cây dễ trồng, dễ thu hoạch, sớm mang lại lợi nhuận, là nguồn thu nhập chính của của bà con nông dân tại xã Trường Xuân. Ngoài ra, cây sả chanh cũng chứa nhiều loại vitamin và các khoáng chất có lợi cho sức khỏe, người dân địa phương thường dùng làm gia vị nấu ăn.
 
 Tuy nhiên, do chưa tìm được thị trường tiềm năng, nông sản sau thu hoạch dễ bị tư nhân ép giá hoặc hư hại trong thời gian chờ xuất bán, nên sản lượng canh tác chanh sả chỉ dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ cầm chừng, sản xuất tiêu thụ manh mún, diện tích không quá 2 sào/ hộ. 

Đổi đời nhờ cây sả chanh bản địa

Theo ông Phạm Tấn Lộc, lần đầu đến xã Trường Xuân, đoàn khảo sát không khỏi xót xa khi chứng kiến những căn nhà lụp xụp, tạm bợ, đời sống sinh kế bấp bênh, khó khăn của bà con dân tộc thiểu số. Ngoài vấn đề về thu nhập, đa số hộ dân trong bản chủ yếu trồng và thu hoạch thân cây sả chanh để bán hoặc giữ làm gia vị, toàn bộ số lá tươi đều bị người dân vứt bỏ vì chưa biết mục đích sử dụng.
 
Dựa vào đây, doanh nghiệp đã thực hiện mô hình kết nối tiêu thụ cây sả chanh bản địa cùng bà con qua việc thành lập tổ hợp tác trồng và sản xuất tinh dầu sả chanh. Công ty còn tiến hành xây dựng nhà máy với công nghệ chưng cất tinh dầu xả chanh đặt tại bản Hang Chuồn, giúp bà con Vân Kiều tối ưu nguồn nguyên liệu lá sả, cây sả và hỗ trợ mở rộng diện tích thâm canh. Từ đó, sản phẩm tinh dầu sả chanh mang thương hiệu Lộc Phúc ra đời. 
   
Chiết suất từ giống cây bản địa, tinh dầu sả chanh Lộc Phúc được người tiêu dùng ưa chuộng bởi mùi thơm đặc trưng dễ chịu, sản xuất và chế biến theo công nghệ chưng cất tiên tiến, hiện đại. Là sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh trong năm 2020, tinh dầu sả chanh Lộc Phúc đã tham gia nhiều chương trình hội chợ, triển lãm xúc tiến thương mại, các điểm du lịch lớn tại Quảng Bình và các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, Hà Nội. Tinh dầu đem lại nhiều công dụng trong việc thư giãn, làm đẹp, xua đuổi côn trùng gây hại, khử mùi không khí,…
 
Đến nay, tinh dầu Lộc Phúc đã liên kết hơn 40 hộ với 238 nông dân tham gia tổ hợp tác, trong đó người dân tộc Vân Kiều chiếm hơn 60%, ngoài ra 70% thành viên thuộc hộ nghèo, khó khăn. Công ty cũng tổ chức tập huấn kỹ thuật cho các thành viên, hỗ trợ nhân giống, mở rộng diện tích trồng sả lên 50 ha. Hằng năm, mỗi hộ gia đình thu nhập khoảng 65 đến 75 triệu đồng. Sản phẩm tinh dầu sả chanh Phúc Lộc còn được đánh giá cao về chất lượng với chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh trong năm 2020.

Ông Lộc cho biết, trong thời gian tới, doanh nghiệp sẽ tiếp tục cải thiện bao bì mẫu mã, kêu gọi thêm thành viên tham gia tổ hợp tác, quảng bá thương hiệu sản phẩm trên nhiều sàn thương mại điện tử, mạng xã hội truyền thông.

Bài và ảnh: Quỳnh Hoa