OCOP - Giải pháp quan trọng trong xây dựng nông thôn mới

Ông Nguyễn Xuân Cường – Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT trao bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể có thành tích tiêu biểu

Xác định việc nâng cao nhận thức cho các chủ thể tham gia chu trình OCOP và năng lực cán bộ triển khai thực hiện chương trình là yếu tố quan trọng nên công tác tuyên truyền, tập huấn được chú trọng. Trong thời gian qua, tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức 72 lớp tập huấn với 3.600 lượt người tham gia. Nội dung tập huấn, bồi dưỡng bám sát với Khung đào tạo theo quy định của Bộ Nông nghiệp và PTNT. Cùng với truyền đạt về lý thuyết, tổ chức cho học viên đi thực tế học tập kinh nghiệm tại các tỉnh là điểm sáng trong thực hiện Chương trình OCOP, từ đó nghiên cứu, vận dụng vào thực tế triển khai thực hiện tại từng địa phương. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Chương trình OCOP bằng nhiều hình thức phong phú trên các phương tiện thông tin truyền thông góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong triển khai, thực hiện chương trình. Phối hợp xây dựng gần 20 phóng sự, phim tư liệu, chuyên đề trên truyền hình Trung ương (VTV16, VTV1, VTV2...); đăng tin, bài trên Đài phát thanh - Truyền hình tỉnh; Cổng thông tin điện tử tỉnh; Website nông thôn mới, OCOP Thái Nguyên; các báo, tạp chí chuyên ngành của Trung ương,... nhằm quảng bá hình ảnh tỉnh Thái Nguyên, phát triển du lịch, xúc tiến thương mại, nâng cao thương hiệu và bán sản phẩm OCOP. Tổ chức Hội thi tìm hiểu kiến thức về Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” tỉnh Thái Nguyên đến các huyện, thành phố, thị xã thu hút đông đảo người dân tham gia theo hình thức sân khấu hoá để nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân về Chương trình OCOP.

Ông Phạm Văn Sỹ - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở NN&PTNT,
Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh và các đại biểu thăm gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP .

Công tác xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm được coi trọng, nhằm kết nối và đưa sản phẩm ra thị trường. Tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức thành công hội chợ “Mỗi xã, phường một sản phẩm”. Tổ chức ngày hội trưng bày sản phẩm OCOP và các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu, trưng bày các sản phẩm tại Đại hội thi đua yêu nước năm 2020 và Đại hội Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ 20 nhiệm kỳ 2020 - 2025. Trong năm 2020, xây dựng gian hàng Giới thiệu và bán sản phẩm OCOP tại Trạm dừng nghỉ Hải Đăng, tham gia các hội chợ, triển lãm tổ chức ở các tỉnh, thành phố trong cả nước. Tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại cho các sản phẩm đã được chứng nhận đạt sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao trên hệ thống truyền thông đa phương tiện. Lắp đặt 20 biển hiệu giới thiệu và bán sản phẩm OCOP tại các đơn vị cấp huyện, cấp xã. Giới thiệu 76 sản phẩm OCOP trên các sàn giao dịch điện tử (Viettel, VinaPost, Voso...). Xây dựng Website OCOP Thái Nguyên nhằm số hoá việc quản lý, đánh giá, xếp hạng và quảng bá phát triển các sản phẩm. Chủ trì 03 hội nghị kết nối các doanh nghiệp, hợp tác xã với các đối tác đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu trong và ngoài nước. Tổ chức đón tiếp trên 20 đoàn khách với hàng nghìn lượt người đến thăm quan, trao đổi, ký kết hợp đồng liên kết phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm. Thông qua đó góp phần quảng bá thương hiệu, xúc tiến thương mại và thúc đẩy phát triển sản xuất đối với các sản phẩm là tiềm năng, thế mạnh của địa phương.

Khoa học và công nghệ, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là khâu đột phá. Tỉnh Thái Nguyên đã triển khai các chính sách khoa học, công nghệ đối với các chủ thể tham gia chu trình OCOP, tư vấn và hỗ trợ gần 50 đơn vị phát triển, đăng ký xác lập, bảo hộ, thực thi quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến sản phẩm OCOP. Hướng dẫn các huyện, thành phố, thị xã và các chủ thể OCOP triển khai thực hiện Quyết định số 1162/QĐ-VPĐP-OCOP ngày 17/9/2020 của Văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương về Ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm OCOP Việt Nam. Tư vấn, hỗ trợ cho 21 đơn vị trong việc thực hiện các ứng dụng công nghệ của cuộc cách mạng nông nghiệp (4.0), “Nông nghiệp bền vững, công nghệ cao”, “Nông nghiệp hữu cơ” vào tổ chức sản xuất hàng hóa, dịch vụ trong Chương trình OCOP. Xây dựng dữ liệu, ứng dụng phục vụ truy xuất nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm; cấp 250.000 tem truy xuất nguồn gốc cho 21 sản phẩm tham gia chu trình OCOP.
Với những nỗ lực và cách làm sáng tạo, cùng với quyết tâm cao của các địa phương, đơn vị. Sau 02 năm (2019, 2020) triển khai thực hiện Chương trình OCOP, Thái Nguyên đã có 76 sản phẩn được công nhận đạt chuẩn từ 3 sao - 4 sao (23 sản phẩm 3 sao, 53 sản phẩm 4 sao), trong đó có 01 sản phẩm Làng văn hóa du lịch được đánh giá xếp hạng 4 sao và có 2 sản phẩm được Trung ương đánh giá xếp hạng 5 sao. Chương trình OCOP đã tạo nên những tín hiệu tích cực, trở thành động lực để phát triển kinh tế vùng nông thôn, tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường, tạo ra nhiều việc làm, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, phục vụ hiệu quả cho Chương trình MTQG xây dựng NTM. Chuỗi liên kết giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm được hình thành khép kín từ các khâu: nuôi, trồng - chăm sóc - thu hoạch - bảo quản - chế biến - đóng gói - quảng bá, xúc tiến thương mại - tiêu thụ sản phẩm (bán hàng và chăm sóc khách hàng) được chuyên nghiệp hóa. Quy mô vùng nguyên liệu được mở rộng, chuẩn hóa về quy trình chăm sóc, đạt tiêu chuẩn quốc gia và hướng tới xuất khẩu (như: VietGap, hữu cơ, an toàn sinh học,...). Quy mô sản xuất, sản lượng của các chủ thể có sản phẩm được chứng nhận OCOP đã tăng lên, các chủ thể đã quan tâm đến liên kết tiêu thụ sản phẩm, chất lượng sản phẩm, xúc tiến thương mại,...nên sản phẩm được thị trường đón nhận và tin tưởng, nhiều sản phẩm đã được bày bán tại các chuỗi cửa hàng, siêu thị trong cả nước, tiêu biểu như: HTX chè Hảo Đạt, HTX trà Sơn Dung, HTX Tâm trà thái, HTX chè Trung du Tân Cương, HTX Thái Minh, HTX chè Thịnh An, HTX chè an toàn Nguyên Việt, HTX Tuyết Hương, HTX chè Nhật Thức, HTX chè an toàn Sơn Thành, HTX chè La Bằng, HTX chè an toàn Khe Cốc, HTX miến Việt Cường,...

Trần Nho Hưởng – Phó Chánh Văn phòng nông thôn mới tỉnh Thái Nguyên, Trưởng ban tổ chức trao giải thưởng cho các Đoàn dự thi đạt giải

Hình thức, mẫu mã bao bì của sản phẩm ngày càng được nâng lên, đẹp về hình thức, thuận tiện, sang trọng, thân thiện với môi trường. Các sản phẩm đa dạng về chủng loại và chất lượng sản phẩm. Ngoài các sản phẩm về chè còn có nhiều sản phẩm khác, như: gạo, na, miến, mật ong, nấm, nghệ, cao ngựa bạch, dịch vụ du lịch,... Nhiều sản phẩm đạt “sao” cao, tương xứng với chất lượng, hình thức sản phẩm và năng lực của chủ thể tham gia Chương trình OCOP. Khả năng hội nhập toàn cầu có tiềm năng rất lớn. Giá trị kinh tế của các sản phẩm được nâng lên từ 20% trở lên nhờ đạt tiêu chí OCOP và công tác xúc tiến thương mại. Doanh số bán hàng của các đơn vị có sản phẩm đạt 3 sao, 4 sao tăng từ 20% - 50%. Số lượng sản phẩm đăng ký dự thi đánh giá, xếp hạng và đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao trở lên vượt mục tiêu đề ra (vượt 26 sản phẩm), thể hiện sự chỉ đạo quyết liệt của cấp uỷ, chính quyền các cấp, sự hưởng ứng tích cực của các chủ thể và hiệu quả của phương pháp, cách thức triển khai Chương trình OCOP.

Nhiều địa phương có số lượng sản phẩm OCOP đạt 3 sao, 4 sao, tiềm năng đạt 5 sao rất cao (điển hình như: thành phố Thái Nguyên, các huyện: Đại Từ, Đồng Hỷ). Số lượng chủ thể chủ yếu là HTX tham gia Chương trình OCOP, thể hiện việc tổ chức sản xuất hiệu quả, sức mạnh cộng đồng cao, thực hiện tốt tiêu chí (số 13) trong Chương trình MTQG xây dựng NTM, nâng cao đời sống vật chất cho người dân. Với những thành tích trên, Văn phòng điều phối NTM tỉnh Thái Nguyên vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2018-2020.

Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được và đưa Chương trình OCOP phát triển bền vững, tỉnh Thái Nguyên cần chú trọng thực hiện những giải pháp sau:

Một là, Tiếp tục nâng cao công tác tuyên truyền, tập huấn cho các đối tượng trực tiếp triển khai, thực hiện Chương trình ở các cấp để nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò của Chương trình OCOP với phát triển kinh tế của địa phương. Tăng cường công tác quản lý việc sử dụng nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm OCOP theo Quyết định số 1162/QĐ-VPĐP-OCOP ngày 17/9/2020 của Văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương về Ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm OCOP Việt Nam.

Hai là, Khuyến khích, ưu tiên hỗ trợ phát triển các sản phẩm chế biến sâu, ứng dụng công nghệ cao, quy mô sản xuất lớn, có vùng nguyên liệu được nuôi/trồng theo quy trình đảm bảo các điều kiện an toàn, bảo vệ môi trường (đạt chứng nhận GAP) và thu hút được nhiều lao động địa phương, sản phẩm có sự khác biệt, phát huy thế mạnh địa phương, giá trị gia tăng lớn, đảm bảo quy chuẩn chất lượng sản phẩm, ưu tiên các ngành: ngành thực phẩm (nhóm: thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến, gia vị); ngành đồ uống (nhóm đồ uống không cồn); ngành thảo dược; ngành dịch vụ du lịch nông thôn và bán hàng.

Ba là, Chỉ đạo, hướng dẫn, hỗ trợ các chủ thể xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển quy mô sản xuất, đẩy mạnh các hoạt động quảng bá, giới thiệu, xúc tiến thương mại, đưa các sản phẩm vào bán tại các hệ thống siêu thị lớn trong và ngoài nước, tăng doanh số bán hàng, hoàn thiện các tiêu chí, điều kiện để nâng cao thứ hạng sao cho sản phẩm.

Bốn là, Tăng nguồn lực và xây dựng cơ chế chính sách đặc thù, hỗ trợ chủ thể tham gia chu trình OCOP thực hiện Chương trình chuyển đổi số trong quá trình sản xuất, ứng dụng công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp (4.0), phát triển “Nông nghiệp bền vững, công nghệ cao”, “Nông nghiệp hữu cơ”. Gắn việc xây dựng xóm, xã nông thôn mới kiểu mẫu với phát triển dịch vụ du lịch trong Chương trình xây dựng NTM.

Nguyễn Công Dũng
Trưởng phòng OCOP Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh Thái Nguyên