Khai thác tiềm năng từ cỏ bàng - Gắn kết du lịch sinh thái

Xã Phú Mỹ, huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang là vùng có đông đảo người Khmer sinh sống, từ nhiều thế kỷ trước đã hình thành nên nghề đan cỏ bàng truyền thống. Với diện tích 1.500ha đồng cỏ bàng tự nhiên, những lúc nông nhàn, người dân nơi đây tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào này đan thành các vật dụng phục vụ sinh hoạt hàng ngày (đệm, cà ròn,…) để tăng thêm thu nhập.

Tuy nhiên, vì người dân chủ yếu khai thác cỏ bàng và sản xuất nhỏ lẻ bằng phương pháp thủ công, tốn nhiều thời gian, mà giá trị kinh tế mang lại không cao. Năm 2017, cấp ủy, chính quyền xã Phú Mỹ thành lập Hợp tác xã phụ nữ cỏ bàng Phú Mỹ (HTX), nhằm hướng dẫn kỹ thuật đan giỏ bàng, đẩy mạnh phối hợp với liên minh hợp tác xã tỉnh cùng các doanh nghiệp thu mua sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Đan cỏ bàng giúp bà con Khmer có thêm thu nhập lúc nông nhàn

Với đặc thù riêng, thân cứng cáp, khi phơi khô sợi cỏ dẻo dai thích hợp sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ, cỏ bàng là quà tặng tuyệt vời từ mẹ thiên nhiên. Không sử dụng phụ gia, hóa chất và được thu hoạch, xử lý hoàn toàn tự nhiên, qua đôi bàn tay khéo léo, tinh tế của người thợ đan. Các sản phẩm làm từ cỏ bàng không chỉ đẹp mắt, tinh xảo mà còn thân thiện môi trường.

Những chiếc túi xách, giỏ đan bằng cỏ bàng đa dạng mẫu mã, kiểu dáng

Nhận thấy tiềm năng phát triển từ cỏ bàng¸ các cán bộ HTX tiếp tục tìm tòi, khám phá nhằm đổi mới, nâng cao giá trị sản phẩm. Đồng thời, tham gia vào tập huấn cho người dân cách đan mới, mẫu mã hiện đại đáp ứng nhu cầu xuất khẩu. Ban đầu còn nhiều bỡ ngỡ, sai sót nhưng qua nhiều lần chỉnh sửa, người thợ đan cỏ bàng đã cho ra đời nhiều sản phẩm balo, túi xách, nón,… tinh xảo, độc đáo. Họ vô cùng phấn khởi khi thu nhập ngày một ổn định, từ 2-3 triệu đồng/tháng, cải thiện được kinh tế gia đình và nâng cao chất lượng sống.

HTX phụ nữ cỏ bàng Phú Mỹ đã tạo nhiều điều kiện phát triển cho địa phương

Từ khi HTX ra đời đã đưa nhiều cơ hội làm việc đến lao động nhàn rỗi, tăng thêm thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho các hộ gia đình. Bên cạnh đó, cũng giúp ổn định đầu ra sản phẩm, đảm bảo an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Trung bình số lượng sản phẩm mỗi năm của HTX có khoảng 200.000 chiếc, đạt doanh thu từ 6 - 7 tỷ đồng. Được tiêu thụ chủ yếu ở TP.HCM, Phú Quốc, một số điểm du lịch khu vực Nam bộ và xuất khẩu đi nhiều quốc gia ở châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc.

Khu vực trưng bày sản phẩm được nhiều người chú ý, quan tâm

Năm 2020, 03 sản phẩm của HTX gồm: túi xách cỏ bàng, giỏ cỏ bàng và tụng bụng phình vinh dự đạt được chứng nhận OCOP 4 sao của tỉnh Kiên Giang. Mặc dù có nhiều khó khăn nhưng với sự hỗ trợ, giúp đỡ từ chính quyền xã Phú Mỹ và Chương trình quản lý nông nghiệp, HTX đã và đang từng bước nâng cao giá trị của cây cỏ bàng. Góp phần vào bảo tồn, giữ gìn và phát huy làng nghề truyền thống của bà con Khmer địa phương.

Sản phẩm được chứng nhận OCOP 4 sao

Dự kiến, trong năm 2021 HTX sẽ đăng ký nâng hạng các sản phẩm làm cỏ bàng đã đạt 4 sao OCOP tỉnh Kiên Giang thành sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia, tuy nhiên vì tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, đến nay kế hoạch vẫn chưa thực hiện được.

Anh Lý Hoàng Bảo - Giám đốc HTX cho biết, ngoài việc quảng bá thương hiệu sản phẩm đạt OCOP thông qua xúc tiến thương mại, liên minh các hợp tác xã, tham gia triển lãm, hội chợ Tuần hàng Việt khắp cả nước, HTX còn kết hợp với du lịch, các vườn quốc gia, khu bảo tồn, vườn cây ăn trái,…tổ chức nhiều đoàn tham quan tạo điều kiện tiếp cận làng nghề truyền thống và sản phẩm mỹ nghệ từ cỏ bàng đến với mọi người. Chương trình độc đáo này đã nhận được sự quan tâm và ủng hộ của nhiều đoàn du khách, học sinh, sinh viên tham gia. Song, đến tháng 4/2021, dự án đã bị tạm ngưng do dịch bệnh Covid-19.

Các sản phẩm của HTX được trưng bày, giới thiệu rộng rãi đến mọi người

Bên cạnh đó, đồng cỏ bàng tự nhiên tại xã Phú Mỹ hàng năm vào mùa di cư thường đón một số lượng lớn Sếu đầu đỏ (loài chim quý hiếm có tên trong sách Đỏ thế giới và Việt Nam) đến trú ngụ. Vì vậy, năm 2016, UBND tỉnh Kiên Giang quyết định thành lập Khu bảo tồn loài – sinh cảnh Phú Mỹ nhằm bảo tồn đa dạng hệ sinh thái đồng cỏ bàng và đàn Sếu đầu duy nhất ở đồng bằng sông Cửu Long.
Tự hào đạt chứng nhận OCOP 4 sao tỉnh Kiên Giang, những sản phẩm mỹ nghệ cỏ bàng không chỉ được công nhận về chất lượng, thương hiệu sản phẩm mà còn là biểu tượng của một làng nghề truyền thống, mang nét đặc trưng văn hóa riêng của địa phương. Ngoài ra, việc kết hợp giữa vùng sản xuất sản phẩm OCOP và các điểm du lịch sinh thái, khu bảo tồn thiên nhiên còn đem lại hiệu quả cao trong giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP đến du khách. Góp phần phát triển du lịch, xây dựng nông thôn mới bền vững. Đặc biệt là bảo vệ đa dạng sinh học, cân bằng hệ sinh thái tại làng nghề đan cỏ bàng.

Bài, ảnh: Cẩm Nhung