Hà Nội: Khám phá Lễ hội truyền thống làng nghề Phú Thượng
18:59 | 30/01/2023
OVN - Từ mùng 8 đến mùng 11 tháng Giêng hàng năm, hòa cùng không khí Tết đang ngập tràn trên khắp các tỉnh thành trên cả nước Việt Nam, người dân làng Phú Gia thuộc phường Phú Thượng (quận Tây Hồ, Thành phố Hà Nội) lại nô nức chuẩn bị cho ngày khai hội đình làng Phú Gia.
Ấn tượng lễ hội thổi xôi làng Phú Thượng
Phú Thượng là địa phương có bề dày lịch sử của quận Tây Hồ với nhiều đặc sắc văn hoá, trong đó lễ hội xôi là một lễ hội văn hóa truyền thống phản ánh ước vọng của người dân về một cuộc sống no đủ, sung túc được duy trì hàng năm.
Xôi Phú Thượng mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người Hà Nội thanh lịch (Ảnh: HNM)
Làng nghề xôi Phú Thượng được hình thành và phát triển qua hàng thế kỷ. Nhờ dòng nước mát và phù sa cổ màu mỡ của dòng Nhị Hà mà Phú Thượng xưa có cánh đồng lúa trù phú, phì nhiêu. Mỗi khi vào mùa, hương lúa thơm ngát triền đê sông Hồng… Từ những cánh đồng màu mỡ này, người dân Phú Thượng trồng được hai loại gạo thượng hạng là nếp cái hoa vàng và nếp dâu keo để đồ xôi. Cứ vào lúc chiều muộn hay sáng sớm, chỉ đến đầu làng Gạ (Kẻ Gạ, tức làng Phú Gia nằm bên bờ Nam sông Hồng, nay thuộc phường Phú Thượng, quận Tây Hồ), đã thấy hương xôi nếp lan tỏa khắp làng trên xóm dưới.
Trải qua quá trình lao động cần cù, sáng tạo, đến nay người dân làng Gạ nói riêng và Nhân dân phường Phú Thượng nói chung đã tiếp tục giữ gìn và phát triển nghề. Xuất phát từ niềm đam mê và tình yêu nghề, các nghệ nhân rất công phu từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu chế biến để tạo ra thành phẩm xôi Phú Thượng bóng, no tròn, dẻo ngon mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người Hà Nội thanh lịch.
Làng xôi Phú Thượng nổi tiếng với các loại xôi vừng dừa, xôi xéo, xôi lạc, xôi vò, xôi ngô, xôi ngũ sắc… (Ảnh: HNM)
Xôi Phú Thượng ngày càng phát triển đa dạng, chất lượng dịch vụ nâng cao, đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của khách hàng. Trước đây, xôi Phú Thượng chủ yếu là đậu xanh và xôi gấc thì ngày nay, xôi Phú Thượng đã phong phú hơn với những loại mới phục vụ thị hiếu ngày càng tinh tế của thực khách như: Xôi vừng dừa, xôi xéo, xôi lạc, xôi vò, xôi ngô, xôi ngũ sắc…
Sản phẩm xôi Phú Thượng được quảng bá thông qua các hội chợ, triển lãm du lịch. Đặc biệt, xôi Phú Thượng được lựa chọn là 1 trong 9 món ăn của Thủ đô Hà Nội phục vụ tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, qua đó góp phần từng bước khẳng định thương hiệu của làng nghề xôi Phú Thượng đến thị trường trong nước và quốc tế.
Đặc biệt, ngày 18/2/2019, Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ đã có quyết định số 11816/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Xôi Phú Thượng.
Đặc sắc lễ hội đình Phú Gia
Lễ hội đình Phú Gia tại phường Phú Thượng mang ý nghĩa văn hóa tâm linh sâu sắc, gợi nhắc con cháu nhớ về cội nguồn của truyền thống ông cha, tỏ lòng biết ơn các bậc tiền nhân đã có công mở mang bờ cõi, có công khai làng, lập ấp mang lại cuộc sống ổn định và ấm no cho nhân dân. Ngoài ra, Lễ hội đình Phú Gia còn để tưởng nhớ Thành hoàng làng Trần Khai Nguyên - vị tướng tài ba dưới thời vua Hùng Vương đời thứ 6 đã góp công đánh giặc giữ nước
Theo thông lệ hằng năm đến ngày 8/1 (âm lịch), người dân trong làng Phú Gia lại mở hội để tưởng nhớ tới Ngài, đây là nét văn hóa truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của người Việt. Lễ hội đền Phú Gia bao gồm các nghi thức: Lễ tế thần, Dâng hương rước kiệu, thổi xôi, ca hát, đấu võ, chọi gà… Lễ mở cửa bắt đầu từ sáng sớm ngày 8/1, các cụ ông trong đội tế lễ làm lễ Bao Sái (lau tượng).
Từ lúc 7:00 ngày 9/1(âm lịch), sẽ diễn ra Lễ rước nước với màn dâng lễ được thực hiện với sự tham gia của các cụ ông, cụ bà trong trang phục lễ hội truyền thống cùng người dân trong vùng và du khách thập phương đổ về dự Lễ hội đình Phú Gia. Nghi lễ rước nước từ đình Phú Gia xuống bến được tiến hành ngay sau đó.
Thực hiện các nghi thức của lễ rước nước (Ảnh: VCĐ)
Chèo thuyền ra giữa sông Hồng để lấy nước nằm trong nghi thức lễ rước nước tại lễ hội (Ảnh: VCĐ)
Đoàn rước nước bao gồm: đội múa rồng, đội đánh trống, đánh chiêng, đội cầm vũ khí sẽ cầm gươm hầu, bát bửu, chấp kích; đội khiêng chĩnh (chóe) để đựng nước; 2 đội nhạc lễ: bát âm, đồng văn (trống); đội cấm vệ quân hầu Thánh sẽ lần lượt xuống thuyền, rồi từ từ chèo ra giữa sông Hồng để lấy nước. Biểu dương sức mạnh đoàn kết làng xã, sự gắn kết tình cảm cộng đồng, biểu hiện ước muốn cầu mùa, cầu nước, cầu nhân khang vật thịnh, phong đăng hòa cốc, mong cầu quốc thới dân an.
Ngày 10/1 (âm lịch) chính thức là ngày bước vào Lễ hội đình Phú Gia, từ 6:00 sáng chiêng trống đã nổi lên báo hiệu lễ hội đã bắt đầu, các đoàn đại biểu và nhân dân trong vùng cùng vào dâng hương lễ bái. Sau đó đến đội tế chính của làng bao gồm 8 người mặc áo xanh, người chủ tế sẽ đeo “Bối tử” và chân đi hia. Nghi lễ ở Lễ hội đình Phú Gia được diễn ra trong không khí trang nghiêm, thành kính trong tiếng nhạc bát âm gồm ba “chầu tế” dâng hương, dâng rượu và dâng trà để tế Nhập tịch.
Lễ hội đình Phú Gia, người dân và du khách được tham gia phần lễ, chơi vui hết mình ở phần hội (Ảnh: HNM)
Chiều bắt đầu từ 14:00, các đội dâng hương nữ sẽ tổ chức các nghi lễ: tuần hương, rượu, trà, sau đó người dân trong vùng và khách thập phương vào tế lễ Thánh. Lễ tế buổi tối sẽ bắt đầu từ 20:00 là buổi lễ tế cuối cùng được đánh giá rất quan trọng, đó là Lễ đêm trung diễn ra trong không khí trang nghiêm do đội tế nam đảm nhiệm. Sau phần lễ sẽ đến phần hội giúp người dân cùng hòa mình vui chơi giải trí với các trò chơi dân gian như: diễn xướng văn nghệ tạo lên không khí sôi động, hát chèo, hát quan họ, diễn các tích cổ, chọi gà, đánh cờ bỏ.
Ngày 11/1 (âm lịch) ngày cuối cùng của Lễ hội đình Phú Gia, buổi sáng dân làng, du khách và các đội tế tập trung tại sân đình Phú Gia để cùng chứng kiến Lễ tế hạ hội chính thức khép lại Lễ hội đình Phú Gia. Trong khi tham dự Lễ hội đình Phú Gia, du khách được tham gia phần lễ, chơi vui hết mình ở phần hội và ở đây còn kết hợp quảng bá đặc sản làng quê như chè xôi, bánh đa kê, bánh trôi bánh chay và một số bánh truyền thống của làng nghề Phú Thượng.
Bài và ảnh TH: Kiệt Vũ
Tin mới hơn
OVN - Được công nhận là sản phẩm đạt chất lượng OCOP 3 sao, nghề làm bánh bột lọc Thạch Sơn đang từng bước mở rộng thị trường, mang đặc sản miền quê của huyện Lâm Thao, Phú Thọ tới nhiều khách hàng.
OVN - Vốn sinh ra và lớn lên ở vùng đất “địa linh nhân kiệt” tỉnh Ninh Bình, xuất phát từ nghề cơ khí. Đến với mảnh đất quê hương thứ hai tỉnh Gia Lai từ những năm 1998 của thế kỷ trước, anh Đinh Văn Kỳ sớm thấu hiểu được những khó khăn của những người nông dân với cây cà phê ở xã Bầu Cạn, huyện Chưprông, tỉnh Gia Lai.
OVN - Giò me (giò bê) ở Nam Nghĩa, Nam Đàn (tỉnh Nghệ An) thường được lấy tên là giò me Nam Nghĩa hay giò me Nam Đàn. Thương hiệu này ngày càng phát triển và được nhiều người biết đến, trở thành thương hiệu giò bê Nghệ An.
OVN - Mặc dù TP. Đồng Hới ( Quảng Bình) đã có nhiều cố gắng và đạt được một số kết quả tích cực trong triển khai thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), tuy nhiên vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, các sản phẩm chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh vốn có. Vì vậy, thành phố sẽ ưu tiên hỗ trợ đối với việc phát triển các sản phẩm OCOP mới là các sản phẩm chủ lực, đặc sản truyền thống của địa phương.
OVN - Một thời, lạc là nông sản xuất khẩu chủ lực của Nghệ An. Nhưng đã có giai đoạn cây lạc bị mai một. Nhận thấy giá trị đặc hữu của lạc sen Nghệ An, huyện Diễn Châu và doanh nghiệp đã xây dựng thành công sản phẩm lạc sen đạt chuẩn 4 sao OCOP.
OVN - Xã Quảng Thành, huyện Quảng Điền là địa chỉ cung ứng rau sạch và các loại nông phẩm nổi tiếng của cả tỉnh Thừa Thiên - Huế. Với mô hình trồng rau theo tiêu chuẩn VietGAP đã góp phần nâng cao chất lượng, chuỗi giá trị nông sản mang lại hiệu quả kinh tế cao cho
Tin khác
OVN -Thời gian qua, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) được tỉnh Đồng Tháp đặc biệt quan tâm và đang từng bước hỗ trợ các địu lịch.Việc phát triển du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng gắn với Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) thời gian qua được tỉnh Đồng Tháp OCOP.
LNV - Không chỉ nổi tiếng ở địa phương, sản phẩm OCOP dưa chuột An Hòa của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp - kinh doanh hàng nông sản An Hòa, xã An Hòa, huyện Tam Dương còn phát triển mạnh, vươn tới nhiều tỉnh, thành lân cận. Từ “cây OCOP”, nông dân, tiểu thương được tạo việc làm, tăng thu nhập, còn người tiêu dùng được tiếp cận thực phẩm an toàn.
OVN - Các địa phương xây dựng, trình bày câu chuyện riêng về sản phẩm OCOP của mình để góp phần lôi cuốn khách hàng, nâng cao giá trị sản phẩm.
OVN - Thanh long ruột đỏ được biết đến là loại cây có nguồn gốc nhiệt đới, sinh trưởng và phát triển tốt ở các nơi có ánh sáng đầy đủ. Hiện nay, Trà Vinh là tỉnh có diện tích trồng thanh long ruột đỏ lớn thứ tư trên cả nước, sau tỉnh các tỉnh Bình Thuận, Long An và Tiền Giang. Từ một vài héc ta những năm đầu triển khai, đến nay, nhiều địa phương trong tỉnh Trà Vinh đã chuyển đổi đất trồng lúa, đất vườn tạp, sang trồng thanh long ruột đỏ, nâng diện tích trồng thanh long ruột đỏ toàn tỉnh tăng mạnh.
LNV - Tiền Giang đã tổ chức thẩm định 228 sản phẩm tham gia Chương trình OCOP. Trong đó, có 216 sản phẩm đạt chuẩn, bao gồm 121 sản phẩm hạng 3 sao và 95 sản phẩm hạng 4 sao. Với những kết quả đạt được, Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang đã đề xuất một số phương hướng dự kiến triển khai trong thời gian tới, bao gồm việc thu hút thêm chủ thể tham gia OCOP và hỗ trợ thành lập HTX.
OVN - Với chất lượng được người tiêu dùng đánh giá cao do hợp thổ nhưỡng, cà phê xứ lạnh (cà phê dòng Arabica) đang được tỉnh Kon Tum hướng đến xây dựng thương hiệu, trở thành mặt hàng nông sản chủ lực tại vùng trồng và đặc sản của địa phương.
OVN - Từ thế kỷ 19 cho tới nay, cà phê đã trải qua một chặng đường khá dài để trở thành một phần không thể thay thế trong văn hoá và đời sống của người Việt. Dựa vào bình chọn của du khách, Booking.com đã tập hợp 7 điểm đến tại Việt Nam cà phê.
OVN - Với chất lượng gạo thơm ngon được trồng ở vùng đất ven sông Trường Giang, HTX Nông nghiệp Thanh niên Thăng Bình đã tạo nên loại gạo độc đáo đạt chất lượng OCOP 4 sao.
LNV - Phát triển các sản phẩm chủ lực dựa vào thế mạnh vùng; đẩy mạnh quảng bá trên nền tảng số là hướng đi mà huyện Xín Mần (Hà Giang) đã và đang triển khai mạnh mẽ nhằm đưa sản phẩm OCOP tiêu thụ rộng khắp trên thị trường.
OVN – Nhờ tìm ra hướng đi đúng đắn cho cây chè, trong những năm qua, làng nghề chè Đá Hen đã phát huy được tiềm năng và thế mạnh của địa phương, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và tạo nên thương hiệu riêng đạt chất lượng OCOP.
OVN - Qua bàn tay người nghệ nhân Gỗ nghệ thuật Âu Lạc, Đèn Thôn nữ được chế tác thủ công trên nền chất liệu gỗ thô mộc, tạo ra một sản phẩm thủ công mỹ nghệ sống động hồn quê Việt.
OVN - Làng nghề bánh gai Tứ Trụ có nguồn gốc từ làng Mía, thuộc địa phận xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Bánh gai Tứ Trụ nổi tiếng là món quà quê dân dã, trở thành món đặc sản của xứ Thanh, được khách hàng trên cả nước biết đến.
OVN - Bằng sự nỗ lực, cô Hoàng Thị Ngát - Cô giáo dạy trẻ khuyết tật (TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk), đã chế biến thành công sản phẩm Trà thảo mộc được Uỷ ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk (UBND) công nhận là sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao.
OVN – Từ nguồn nguyên liệu ở làng nghề truyền thống làm mắm tép Gia Viễn, chị Nguyễn Thị Lê Thanh (TP Ninh Bình) đã phát triển sản phẩm thịt chưng mắm tép mắm đạt chất lượng OCOP 4 sao.
OVN - Nguyễn Thị Thu Trang (sinh năm 1990) đang có công việc và thu nhập ổn định tại một công ty ở TP.HCM, nhưng chị vẫn quyết định về quê ở xã Tân An, huyện Đăk Pơ (tỉnh Gia Lai) để khởi nghiệp với y tưởng khởi nghiệp xây dựng, phát triển vùng nguyên liệu dược liệu sạch trên mảnh đất quê hương.
