Đậm đà hương vị quê hương

“ Chẻo Bà Châu ” không nặng mùi như mắm nêm, không chua như mắm Huế, không mặn chát như nước mắm, càng không gắt như mắm tôm. Chẻo được dung hòa từ những nguyên liệu đồng quê cùng nước mắm ngon nguyên chất, mang hương vị đặc trưng riêng mà ai ăn một lần cũng nhớ.

Chẻo Bà Châu - sản phẩm OCOP 3 sao tỉnh Hà Tĩnh

Với nguyên liệu là chính những sản phẩm nông nghiệp của địa phương, qua bàn tay khéo léo của bà Châu chúng đã trở thành món chẻo thơm ngon đưa cơm trong những ngày mưa gió. Để có được món chẻo ngon đúng vị thì các nguyên liệu cũng phải thật chuẩn.

“Lạc là nguyên liệu chính để chế biến món chẻo. Lạc được rang vừa tay, không giòn “già” nhưng cũng không quá “non” để đảm bảo màu sắc và mùi vị. Quá trình chọn lựa lạc cũng rất công phu, tỉ mỉ. Tiếp đó là các loại gia vị riềng, tỏi, ớt được rửa sạch” – Bà Lại Huyền Châu - chủ cơ cở nước chấm Chẻo Bà Châu chia sẻ.

Bà Lại Huyền Châu - chủ cơ cở nước chấm Chẻo Bà Châu

 
Riềng phải chọn loại đặc biệt được trồng ở vùng đất đồi núi Cẩm Mỹ, Cẩm Duệ đảm bảo không xơ và có mùi thơm đặc trưng. Tỏi cũng phải lựa chọn loại tỏi ta, củ tỏi rắn, cầm chắc tay. Nhánh của củ tỏi phải đầy đặn và không quá khô, cũng không bị nhăn và có màu hơi trắng. Nguyên liệu ớt phải đảm màu sắc đỏ tươi, có vị cay đậm đà nhưng không hắc. Vừng sau khi rửa sạch phơi khô và rang trên lữa chín vừa sẽ có mùi thơm đặc biệt. Một trong những nguyên liệu không thể thiếu, tạo nêu hương vị chẻo vùng Nhượng chính là ruốc mặn và nước mắm được chế biến từ cá cơm.
 

Các nguyên liệu làm nên món chẻo nức tiếng xa gần

 
Sau khi lạc, vừng, riềng, tỏi, ớt  được sơ chế sạch sẽ, các nguyên liệu này được cho vào máy xay nhuyễn, sau đó pha thêm ruốc, nước mắm cá cơm vào chế theo tỷ lệ nhất định. Hỗn hợp chẻo được cho vào chum đậy kín và ủ trong vòng 2 tháng đối với mùa đông và 1 tháng đối với mùa hè. Sau thời gian ủ chín, chẻo lên men và hội đủ 5 yếu tố: chua, cay, mặn, ngọt, thơm. Khi ấy, chẻo có mùi vị đặc trưng không thể lẫn với món nước chấm nào khác được.
 

Hỗn hợp Chẻo Bà Châu sau khi được pha trộn các nguyên liệu

 Để sản phẩm truyền thống vươn xa

Tháng 02/2022, tỉnh đã cấp Giấy chứng nhận OCOP 3 sao cho sản phẩm chẻo Bà Châu của cơ sở – đây cũng là sản phẩm nước chấm chẻo đầu tiên được chứng nhận OCOP 3 sao trên toàn tỉnh.
 
Hiện nay, mỗi năm cơ sở nước chấm chẻo Bà Châu xuất bán ra thị trường khoảng 6 tấn/năm, thu về khoảng 800 triệu đồng với giá bán dao động từ 70.000 – 150.000/hộp.

Thời gian tới, cơ sở sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng, tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm, đặc biệt là hướng tới thị trường xuất khẩu. Được sự giúp đỡ của các cơ quan ban ngành trong việc tiếp cận đất đai sản xuất, mở rộng cơ sở vật chất, hiện cơ sở hiện đang trong quá trình sửa chữa và mở rộng quy mô lên đến 200m2.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Hùng cho biết - Chủ tịch UBND xã Cẩm Nhượng cho biết: “Chẻo” là một món ăn truyền thống. Chính xác hơn là món nước chấm dân dã của người làng Nhượng, người dân vùng ven biển nói riêng và dân Hà Tĩnh nói chung. Qua thời gian nỗ lực gây dựng thương hiệu, sản phẩm chẻo Bà Châu đã được người tiêu dùng đón nhận bởi chất lượng thơm ngon. Chúng tôi luôn tạo điều kiện để thương hiệu chẻo Bà Châu ngày càng phát triển, đóng góp thiết thực cho quê hương...”.

Bài, ảnh: Phương Linh